نجات یکی از شاخص ترین تپه های حوضه آبریز زاینده رود از نابودی - سفر به روسیه

به گزارش خبرنگاران به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، محمود حیدریان سرپرست هیئت باستان شناسی امروز یکشنبه 2 دی 97 با اعلام این خبر و با اشاره به قرار گیری تپه باستانی جمالو در شهرستان بن، بخش شیدا، دهستان شیدا و شمال غربی روستای حیدری گفت: فاصله این محوطه تا رودخانه زاینده رود، در حدود 200 متر است و روستای متروکه جمالوی قدیم در فاصله 150 تا 200 متری ضلع شرقی آن واقع شده است.

این باستان شناس اضافه کرد: در سال های 1347 و 1348، هیئت های کارشناسی ادارۀ کل باستان شناسی و فرهنگ عامۀ سابق در زمان ساخت سد زاینده رود در مرز دو استان چهارمحال و بختیاری و اصفهان به چند تپه از جمله تپۀ کوگانک، جمالو و آشنا اشاره و احتمالاً یا به عمد یا نبود آنالیز دقیق، اهمیت و ارزش آنها را نادیده گرفته اند و باعث زیرآب رفتن تپه جمالو و تخریب تپه های دیگر، که دارای آثاری از عصر مس وسنگ به بعد هستند، شده اند.

او اظهار کرد: طی سالیان اخیر، با کم شدن آب و پسروی آن تپه جمالو از زیر آب بیرون آمده و فرصت مناسبی را برای پژوهش های باستان شناختی پیش رو گذاشته است.

او اضافه کرد: با توجه به وجود آثار ارزشمند دوره های مختلف تاریخی مس وسنگ، مفرغ، آغاز نگارش، تاریخی و اسلامی و نیز ارتباط داده های این تپه با آثار فرهنگ های شاخص از فلات مرکزی، خوزستان و زاگرس جنوبی، انجام مطالعات لایه نگاری و ارائه گاهنگاری این تپه و این منطقه از زاگرس مرکزی در دستور کار نهاده شد.

حیدریان توضیح داد: اما با توجه به اینکه این محوطه تاکنون در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده بود و براساس پیشنهاد پژوهشکده باستان شناسی، انجام لایه نگاری و گاهنگاری تپه منوط به انجام مشخص عرصه و حریم و ثبت تپه شد.

به گفته این باستان شناس، تپه یاد شده از نظر شکل ظاهری تا حدودی سالم و دست نخورده است اما در مرکز آن تونلی به عمق 10 متر توسط حفاران قاچاق ایجاد شده است.

او اضافه کرد: این تپه با توجه به اسناد سال 1348، تحت تملک سازمان آب منطقه ای اصفهان واقع شده است و اعضای تیم در طول انجام طرح مکرر با تذکر از سوی نمایندگان این اداره مبنی بر تملک آن روبرو شدند.

این باستان شناس گفت: با توجه به اسناد استانداری استان چهارمحال و بختیاری شکی نیست که این تپه از نظر جغرافیای سیاسی در حوزه جغرافیایی شهرستان بن استان چهار محال و بختیاری قرار داشته و از همین رو بعد از بیرون آمدن آن از آب در سال 1394 توسط احمدعلی عرب آنالیز شده اما اقدامی در ارتباط با ثبت آن صورت نگرفته است.

به گفته او عملیات مشخص عرصه و حریم تپه با ایجاد 13 گمانه در ابعاد 1×1 متر در تمامی جهات اصلی و فرعی تپه ایجاد و گمانه ها در فاصله تقریبی 15 متری از عرصه ظاهری تپه آغاز شد و در دو ردیف ادامه یافت.

سرپرست هیئت باستان شناس اضافه کرد: عرصه و حریم درجه 1 تپه با توجه به داده های فرهنگی به دست آمده از گمانه های حفر شده و عوارض طبیعی و مصنوعی موجود در پیرامون تپه صورت گرفت.

او گفت: با توجه به نبود وجود لایه های فرهنگی در گمانه های شماره 5، 6 و 8 به فاصله 15 متری از عرصه ظاهری تپه، به همان موقعیت حال حاضر گمانه ها اکتفا شد و محدوده ایجاد گمانه ها، به عنوان خط حریم درجه یک تپه در نظر گرفته شد.

به گفته این باستان شناس، مطالعه و طبقه بندی یافته های باستان شناختی بدست آمده از برآورد و سطح تپه (آنالیز روشمند)، محاسبه دقیق مساحت تپه و همچنین مطالعه ویژگی های محیطی پیرامون آن (با توجه به پایین رفتن آب سد) از دیگر اهدافی بود که در این برنامه مورد توجه نهاده شد.

او توضیح داد: یکی از مشکلاتی که در طول کار با آن روبرو بودیم شکل گیری رسوبات دریاچه ای در اطراف تپه به ضخامت 1 تا 5/1 متر در تمامی گمانه های اضلاع جنوبی، غربی و شرقی تپه مشهود بود.