سرطان روده چیست؟ - سفر به روسیه

ترجمه: حسین صرافی

سرطان کولورکتال که به نام های سرطان کولون یا روده هم خوانده می گردد، بعد از رشد سلول های سرطانی در کولون، رکتوم و آپاندیس بروز می نماید. این سرطان سومین رتبه را در میان شایع ترین سرطان ها دارد و اسم دومین عامل مرگ ناشی از سرطان را در دنیا به خود اختصاص داده است. سرطان کولورکتال، سالانه 655 هزار قربانی در سراسر دنیا می گیرد. دلیل بسیاری از موارد ابتلا به این سرطان به پولیپ های غده ای در روده بزرگ نسبت داده می گردد. این زائده های قارچ مانند معمولا خوش خیم هستند ولی تعدادی از آنها ممکن است طی زمان سرطانی شوند. رایج ترین روش درمان این سرطان، جراحی است که معمولا با شیمی درمانی تکمیل می گردد. روده بزرگ شامل کولون و رکتوم است. سرطان روده بزرگ جزو بیماری های خطرناک است و از نظر شیوع سومین سرطان شایع و دومین دلیل مرگ ناشی از سرطان در تمام دنیاست.

عوامل ریسک

بعضی عوامل خاص باعث کاهش ریسک ابتلا به سرطان روده می شوند که عبارتند از:

سن: ریسک ابتلا به سرطان روده با افزایش سن بیشتر می گردد. بیشتر موارد ابتلا در سنین بالای 60 و 70 سالگی اتفاق می افتد و درصورت نداشتن سوابق ارثی ابتلا به این نوع سرطان قبل از 50 سالگی شایع نیست.

پولیپ در روده بزرگ: پولیپ به ویژه پولیپ های غده ای، عوامل ریسک سرطان کولون هستند. برداشتن پولیپ های کولون حین کولپوسکوپی، ریسک بعدی ابتلا به سرطان کولون را کاهش می دهد.

سابقه ابتلا به سرطان: افرادی که در گذشته مبتلا به سرطان کولون بوده و درمان شده اند در آینده هم احتمال ابتلا به این سرطان را دارند. در زنانی که به سرطان رحم، مثانه یا پستان مبتلا بوده اند، ریسک ابتلا به سرطان کولون بالاتر است.

توارث: سابقه خانوادگی سرطان کولون به خصوص در بستگان درجه اول پیش از سن 55 سالگی احتمال ابتلا به این سرطان را بیشتر می نماید. سابقه خانوادگی ابتلا به پولیپ غده ای درصورت عدم درمان، سابقه ابتلا به سرطان روده را پس از سن 40سالگی به اندازه صددرصد افزایش می دهد. زخم های مزمن یا بیماری در ناحیه کولون، تقریبا 30درصد احتمال ابتلا را پس از 25 سال (درصورتی که تمام کولون درگیر باشد) افزایش می دهند.

سیگار: طبق آمار منتشرشده در آمریکا احتمال ابتلا به سرطان کولون در زنان سیگاری 40 درصد بیشتر از زنان غیرسیگاری و در مردان سیگاری 30 درصد بیشتر از مردان غیرسیگاری است.

رژیم غذایی: مطالعه ها نشان داده که رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز و فاقد سبزیجات و میوه های تازه، مرغ و ماهی، ریسک ابتلا به سرطان روده را افزایش می دهد.

فعالیت فیزیکی: افرادی که از نظر فیزیکی فعال هستند ریسک کمتری برای ابتلا به سرطان روده دارند.

ویروس: بعضی ویروس ها (مانند ویروس پاپیلومان) مرتبط با ابتلا به سرطان روده دانسته شده اند.

بیماری های حاد شکمی: بیمارانی که سابقه طولانی مدت ابتلا به ورم مخاط روده بزرگ و نشانگان کرون را داشته اند، ریسک بالاتری برای ابتلا به سرطان روده دارند.

عوامل محیطی: ریسک ابتلا به این سرطان در کشورهای صنعتی به مراتب بیشتر از کشورهای توسعه نیافته یا کشورهایی که از قانون فیبر بیشتر - چربی کمتر پیروی می نمایند، برآورد شده است. مطالعه های صورت گرفته روی مهاجران، گواهی بر تاثیر عوامل محیطی در سلامت افراد است.

مصرف هورمون های خارجی: هورمون هایی نظیر استروژن هم در ابتلا به سرطان روده بزرگ موثر است.

درمان

انتخاب روش درمانی به پیشرفت سرطان بستگی دارد. در مواقعی که سرطان در مراحل اولیه، تشخیص داده می گردد، قابل درمان است. اما هنگامی که سرطان در مراحل آخر شناسایی گردد و متاستاز شدت گرفته باشد، درمان کامل بعید به نظر می رسد. نخستین مرحله درمان جراحی است، در عین حال شیمی درمانی و رادیوتراپی هم طبق شرایط هر بیمار پیشنهاد می گردد.

علایم بالینی

سرطان کولون معمولا تا رسیدن به مراحل پیشرفته هیچ نوع علامتی ندارد. بنابراین بسیاری از مجامع پزشکی معاینه های دوره ای شامل تست وجود لخته خون در مدفوع و کولپوسکوپی را توصیه می نمایند. شدت علایم بالینی به محل ضایعه بستگی دارد. به عبارت دیگر هرچه ضایعه به مقعد نزدیک تر باشد علایم روده ای هم بیشتر خواهد شد. به اسم مثال: تغییر در دفعات، اندازه و غلظت دفع؛ وجود خون در مدفوع؛ وجود بافت مخاطی در مدفوع؛ احساس عدم دفع کامل پس از تخلیه شکم؛ انسداد روده (به ندرت)؛ کم خونی با علایمی مانند سرگیجه و کسالت؛ کم اشتهایی یا بی اشتهایی؛ ضعف و کاهش ناخواسته وزن.

متاستاز سرطان کلون هم علایم خاصی دارد که عبارتند از: تنگی تنفس، همان طور که در متاستاز ریوی هم اتفاق می افتد؛ درد در ناحیه بالای معده، همان طور که در متاستاز کبد احساس می گردد. در مواردی نادر ممکن است درصورت مسدود شدن صفرا، زردی (یرقان) رخ دهد. بزرگ شدن کبد هم به صورت بالینی مشاهده می گردد.

منبع: هفته نامه سلامت

/ج

منبع: راسخون