رئیس جمهور چین در داووس از جهان چه خواست؟ - سفر به روسیه

با ما همراه باشید و با تور چین ارزان از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، شی جینپینگ در سخنرانی خود در اجلاس مجازی سال جاری داووس گفت: بگذارید، شعله چندجانبه گرایی، راستا پیش روی بشریت را روشن سازد. اهمیت این جمله در آن است که نشان می دهد چین مایل است دیگران چه نگرشی به پکن داشته باشند... همه قدرت های عظیم می خواهند با ارائه تصویری مثبت از خود، پشتیبانی بیشتری را کسب نموده و از مخالفت ها بکاهند.

وی از اقتصادهای عظیم خواست که با یاری هم، رشدی نیرومند، پایدار، متوازن و دربرگیرنده به اقتصاد دنیای بدهیم. وی درخواست آشنای چین را تکرار کرد که بیایید با کنارگذاردن پیشداوری های ایدئولوژیک، مشترکا راه همزیستی صلح آمیز، منافع دوجانبه و همکاری برد-برد را دنبال کنیم. هیچ دو برگ درختی در دنیا، یکسان نیستند. هر کشوری، یگانه است و هیچکدام از دیگری برتر نیست. بهترین ملاک این است که آیا تاریخ، فرهنگ و سامانه اجتماعی یک کشور، با شرایط ویژه آن تناسب دارد یا نه تا ثبات سیاسی، پیشرفت اجتماعی و زندگی بهتری را فراهم آورد. این سخنانِ هیجانی، با دفاع دیرپای چین از نورمِ عدم دخالت در امور داخلی دیگران و طرد صریح نظم دنیای متکی بر اصول لیبرال دنیای، همخوانی کاملی دارد.

اطمینان بخشی های شی را البته که باید با بدبینی زیادی، آنالیز کرد. پیشنهاد او در این زمینه که دولت ها باید از تهدید یا ترساندن دیگران پرهیز نمایند، با رفتار چین در مرزهایش با هندوستان، کوشش اش برای مجازات استرالیا به خاطر پیشنهاد تحقیق مستقل بین المللی درباره سرچشمه های کروناویروس یا کارزار مستمرش در هراساندن تایوان، در تناقض است. همچنین دعوت او به پایبندی به قوانین و مقررات بین المللی به جای روی آوردن به سلطه گری، با رفتار چین در دریای جنوبی چین، از جمله رد آشکار حکم دادگاه دائمی حکمیت در سال 2016 که ادعاهای قلمروی چین را بی پایه دانست، همخوانی ندارد.

شعار وی در پایبندی به باز بودن، ظاهرا شامل آزادی اطلاعات نمی گردد؛ هیچ نشانه ای از اینکه وی در صدد از میان برداشتن فایر وال عظیم باشد یا بخواهد محدودیت ها و تهدیدات علیه روزنامه نگاران خارجی را لغو کند، مشاهده نمی گردد. کوشش های پکن برای زایل کردن فرهنگ اویغور ها هم جای خود. البته من نمی گویم هرآنچه که رییس جمهوری چین در این سخنرانی گفت، تبلیغات بود یا فاقد صداقت. بلکه می گویم که او هم همانند دیگر رهبران دنیا عمل میکند که می خواهند منافع کشور خودشان را نمایندگی نمایند. از محتوی متفاوت سخنرانی او که بگذریم، پیامش شبیه ادعای جرج دابلیو بوش، رییس جمهوری پیشین آمریکا بود که زمانی گفت آمریکا از قدرت گسترده خود برای شکل دادن به دنیای... که نه تنها به سود آمریکا که به سود همه دنیا است، بهره می برد. همانطور که باراک اوباما هم ادعا کرد که آمریکا دنیا را در راستا برساختن معماری ای برای حفظ صلح رهبری کرد... سازوکارهایی برای کنترل جنگ، پیمان هایی برای حفاظت از حقوق بشر، جلوگیری از نسل کشی و محدود کردن خطرناکترین جنگ افزارها. ای.اچ کار E.H. Carr زمانی گفت: مردمان انگلیسی زبان، استاد این هنر هستند که منافع خودخواهانه ملی خود را در لباس خیر مطلق، عرضه نمایند. البته این گرایش، تنها محدود به انگلیسی زبان ها نیست.

یک استاد واقع گرا به نام سباستین روساتو Sebastian Rosato می گوید: سخت و شاید ناممکن باشد که بتوان درباره منویات یک دولت دیگر، به برداشت های معتبری رسید. نکته این نیست که دولت ها مکررا کوشش دارند دیگران را فریب دهند یا اینگونه نیست که رهبران کشورها، هرگز آنچه را در ذهن دارند، بازگو نمی نمایند. نکته این است که سخت بتوان مطمئن شد که یک گفته یا قولی که می دهند صادقانه هست یا نه. حتی اگر همه چیز را هم شفاف و صادقانه بگویند، با دگرگونی شرایط، حرفهایشان هم دستخوش تعبیرهای دیگری می گردد. تاریخ معاصر چین، سرشار از چنین خط سیری است. هرچه قدرتش بیشتر شد، بلندپروازی هایش هم افزایش یافت و تعریفش از منافع کانونی هم دگرگون شد.

به تاریخ ایالات متحده آمریکا نگاه کنید: 13 مستعمره ای که بیشترین امیدشان ادامه حیات و دور ماندن از چرخه منازعات قدرت های عظیم بود، به محض آنکه به کشوری قدرتمند تبدیل شدند، در پی آن برآمدند تا دنیا را برای دمکراسی امن سازند، برای خاتمه دادن به جنگ ها، وارد جنگ شوند و ارزش های لیبرال را در سراسر دنیا بپرانمایند.

با این حساب، در ارزیابی سخنان شی جینپینگ، دیگر کشورها و بویژه آمریکا باید چه واکنشی داشته باشند؟ تا جایی که به آمریکا مربوط می گردد، نباید این سخنرانی را یکسره رد کند و آن را تبلیغاتی بی معنی بداند که در پی فریب مخاطب و جا انداختن منویات واقعی چین است. چنین ارزیابی ای، به معنی نادیده دریافت احتمال- و حتی احتمال بالایی- است که چین صادقانه در شماری از زمینه ها به دنبال همکاری با منافعی دوجانبه است، حتی اگر در دیگر زمینه ها به دنبال امتیازاتی پایدار باشد. در همین حال، نباید تناقضاتی را که در این سخنان هست، نادیده گرفت.