خداحافظی بانوی برجام - سفر به روسیه

ماجرا از این قرار بود که مذاکرات در هتل کوبورگ جایی به بن بست می خورد و فدریکا موگرینی مذاکره کنندگان علی الخصوص طرف ایرانی را تهدید می نماید که محل مذاکرات را ترک می نماید و ظریف در پاسخ به تهدید او آن جواب معروف را می دهد: هرگز یک ایرانی را تهدید نکن. اما این خاطره که از پوسته سخت و محرمانه مذاکرات بیرون آمد، اصلاً نماینده واقعیت رابطه میان هماهنگ کننده سیاست خارجی اروپا با ایران نبود؛ چه بسیاری معتقدند نمی توان از تأثیر سازنده رابطه خوب ایران با موگرینی که حال باید از او به عنوان نماینده سابق اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی یاد کرد، غافل شد. چه او در کوران گفت وگوهای ایران و 1+5، به عنوان یکی از پیگیرترین مذاکره کنندگان ایفای نقش کرد. فدریکا موگرینی که مادر دو دختر 5 و 10 ساله است، روزها در محل مذاکرات ماند تا به نمایندگی از 28 کشور اروپایی، گفت وگو با ایران را به انتها برساند. او اگرچه انتها ماحصل کوشش های خود را دید و بیانیه برجام را قرائت کرد، اما با خروج امریکا از برجام راه ناهمواری مقابل خود دید؛ حفظ طرف های برجام در این توافق. راهی که علی الظاهر از مذاکرات برجامی سخت تر بود. او روز شنبه در حالی به مأموریت خود خاتمه داد که هم ایران گام هایی در راستای کاهش تعهداتش برداشته است و هم تکلیف اینستکس روشن نیست. شاید اگر برجام چنین سرنوشتی نمی یافت، او خداحافظی باشکوه تری داشت.

با خاتمه مأموریت موگرینی، جوسپ بورل 72 ساله مواضع اتحادیه اروپا در سیاست خارجی را نمایندگی خواهد نمود.

آنچه حضور این سیاستمدار 72 ساله که تجربه پرباری از رهبری حزب سوسیالیست اسپانیا و وزارت خارجه این کشور گرفته تا ریاست مجلس اروپا را در کارنامه خود دارد، برای ایران حائز اهمیت می نماید، به دست دریافت نقش رهبری کشورهای اروپایی در فرایند مذاکرات اجرای برجام و جلوگیری از فروپاشی این توافق در برابر اقدامات یکجانبه امریکا است. بورل از معدود سیاستمداران اروپایی است که گرچه سیاست خارجی کشورش به رسم مألوف این کشور در جهت همگرایی با امریکا قرار داشته است اما او شخصاً به عنوان سکاندار دیپلماسی اسپانیا توانسته درخصوص موضوعاتی همچون برجام که نگرش اتحادیه اروپایی و امریکا پیرامون آن دچار شکاف فاحشی شده، نقطه تعادل ایجاد کند و کشورش را در زمین اروپایی و کنار آلمان، فرانسه و انگلیس بنشاند.

شاید از حالا قضاوت درباره عملکرد او به عنوان مسئول عالی رتبه سیاست خارجی اتحادیه اروپا زود باشد اما آنچه پیداست، اینکه با رفتن موگرینی دست کم می توان امیدوار به حضور چهره ای بود که با ویژگی های خاص خود نقش آفرینی مؤثری برای نجات برجام و جلب حمایت شرکای غیر اروپایی این توافق در مواجهه با طوفان تحریم های امریکایی داشته باشد.