یزد شهری است که از مدرنیته ویرانگر فرار کرد - سفر به روسیه

شهر تاریخی یزد در میانه فلات ایران در 270 کیلومتری جنوب شرقی اصفهان و نزدیک به جاده ادویه و ابریشم واقع شده است. این شهر گواهی زنده ای بر استفاده از منابع محدود برای بقا در بیابان است.

در این شهر آب به وسیله سیستم قناتی که برای برداشت آب زیرزمینی پیشرفته، به شهر می رسد. معماری خاکی یزد از روند نوسازی که بسیاری از شهرهای گلی و سنتی را ویران نموده، رها شده و قنات، خانه های سنتی، بازارها، حمام ها، مساجد، کنیسه ها، معابد زرتشتیان و باغ دولت آباد را حفظ نموده است.

هر منطقه از شهر بر روی یک قنات ساخته شده است و دارای یک مرکز مشترک است. ساختمانها از خاک ساخته شده اند. استفاده از خاک در ساختمانها شامل دیوارها و سقفها با ساخت طاق و گنبد است. خانه ها با حیاطهای زیر سطح زمین ساخته شده اند که به منطقه ها زیرزمینی خدمات می دهند.

بادگیرها، حیاط ها و دیوارهای خاکی ضخیم، فضای دلپذیری را ایجاد می نمایند. کوچه های نیمه پوشیده همراه با خیابان ها، میدان های عمومی و حیاط ها به کیفیت شهری دلپذیر یاری می نمایند.

این شهر از روند مدرنیته شدن که بسیاری از شهرهای سنتی را ویران نموده، فرار کرد و از همزیستی مسالمت آمیز سه دین اسلام، یهودیت و زرتشتی برخوردار است.

شهر تاریخی یزد شاهد یک سیستم ساخت و ساز فوق العاده استادانه در معماری و تطبیق شیوه های زندگی با محیط متخاصم برای چندین هزار سال است. یزد با تداوم سنت هایی همراه است که سازمان اجتماعی را در بر می گیرد. اینها شامل وقف (وقف) ساختمان های عمومی مانند آب انبارها، مساجد، حمام ها، قنات ها و غیره و بعلاوه توسعه سنت های ناملموس و چندفرهنگی، تجاری و صنایع دستی به عنوان یکی از غنی ترین شهرهای دنیا است.

براساس مقاله یزد شهری است که از مدرنیته ویرانگر فرار کرد، باید بدانید که فرهنگ های متنوع مربوط به ادیان مختلف در شهر از جمله اسلام، یهودیت و زرتشتی است که هنوز در کنار هم زندگی مسالمت آمیز دارند و دارای ترکیبی از ساختمان ها از جمله خانه ها، مساجد، آتشکده ها، کنیسه ها، مقبره ها، حمام ها، آب انبارها، مدرسه ها، بازارها در کنار هم هستند.

یزد نمونه شاخص سکونتگاه سنتی انسانی و نمایانگر تعامل انسان و طبیعت در یک محیط کویری است که حاصل استفاده بهینه و مدیریت هوشمندانه منابع محدود موجود در چنین محیط خشکی با استفاده از سیستم قنات و استفاده از خاک در ساخت ساختمان هایی با حیاط فرو رفته و فضاهای زیرزمینی است.

از دهه 1930 به بعد، چندین طرح برای نوسازی شهر ایجاد شده که منجر به ایجاد خیابان های تجاری عریض و دسترسی آسان به مسکن مدرن شد. این اتفاق بیشتر در خارج از شهر تاریخی اتفاق افتاده است.

امروزه یزد دارای تعداد زیادی نمونه عالی از معماری سنتی کویری با طیف وسیعی از خانه هاست از خانه های معمولی گرفته تا املاک بسیار بزرگ و بسیار تزئین شده. علاوه بر مسجد و بازار اصلی که شرایط بسیار خوبی دارند، هر محله از شهر تاریخی هنوز دارای ویژگی های خاص خود مانند آب انبار، حمام، تکیه، مساجد، مقبره و غیره است.

بسیاری از خیابان ها و کوچه ها که الگوی اولیه خود را حفظ نموده اند، دارای ساباط های فراوان یعنی کوچه های نیمه یا تمام سرپوشیده و مجموعه ای از طاق هایی است که برای محافظت در برابر آفتاب ساخته شده اند. خط افق شهر که با بادگیرها، مناره ها و گنبدهای بناها و مساجد پر شده است، منظره برجسته ای را نمایان می نماید.

یزد به عنوان شهری پویا و زنده به تدریج با تغییراتی اجتناب ناپذیر تکامل یافته است. با این حال، هنوز ویژگی های زیادی وجود دارد که به یزد اجازه می دهد شرایط اصالت را داشته باشد، از جمله مواردی که مربوط به تداوم میراث ناملموس آن است.

در یزد یک شبکه پر جنب و جوش از سازمان های اجتماعی (وقف) وجود دارد که هنوز نقش قوی در سطح منطقه ایفا می نمایند.

بعلاوه بخش بزرگی از شهر تاریخی هنوز مسکونی است (با نرخ 80 درصد مالکیت خصوصی). از سوی دیگر، بعضی از عناصر، استفاده اولیه خود را از دست داده اند اما ایده های نوی برای استفاده مجدد تطبیقی آنها وجود دارد. دانشگاه یزد در بخشی از این شهر تاریخی ایجاد شده است. بعلاوه هتل ها و رستوران هایی نیز وجود داند که در داخل بعضی از سازه های موجود فعالیت می نمایند و با حفظ عناصر اصلی فیزیکی خود و به حداقل رساندن مداخلات، بازسازی و بازسازی شده اند.

این اتفاق، تأثیر مثبتی از نظر اصالت مرتبط با مکان، تنظیم، فرم، طراحی و مواد داشته است. جدا از تغییراتی که در طول قرن بیستم اتفاق افتاده است، این ملک دارای تعداد زیادی ساختمان و فضاهای عمومی است که به خوبی حفظ شده اند. در تمام مداخلات، هر زمان که احتیاج به انجام کارهای بازسازیی باشد، اولویت با تکنیک های سنتی بوده است.

شهر تاریخی یزد در سال 1384 در لیست آثار ملی نهاده شد که براساس قانون حفاظت از میراث ملی (1930) و قانون تأسیس سازمان میراث فرهنگی ایران (1358) از حمایت قانونی برخوردار است. این ملک بعلاوه تابع قوانین و استانداردهای حفاظت از شهرهای تاریخی است.

تلاشهایی که از سوی مردم محلی در بعضی موارد زیر نظر سازمانهای بخشداری و ساختار اجتماعی وقف (وقف) و نیز تلاشهای شهرداری یزد، ICHHTO و نمایندگان محلی دولت ایران (وزارتهای آموزش و پرورش، بهداشت و درمان) انجام شده است، هنوز باید ارتقا یابد.

همه این شرکا تلاشهایی را برای ایجاد یک مکانیسم مدیریتی نو که امکان راهنمایی ظرفیتهای آنها به سمت اهداف مشترک را فراهم می نماید، متحد نموده اند. این امر با ایجاد یک کمیته راهبری مسئول معین جهت گیری های کلی برای مدیریت و حفاظت از شهر تاریخی تسهیل شده است.