کاروانسرای سنگی انجیره اردکان بازمانده ای از دوره ایلخانان است - سفر به روسیه

کاروانسرای سنگی انجیره اردکان قدیمی ترین کاروانسرای یزد مربوط به دوره ایلخانی است. این بنا که در ساخت آن از سنگ و در بعضی قسمتهای آن از آجر استفاده شده، دارای پلان هشت ضلعی نامنظم است.

این بنا در بیابان انجیره در مجاور راه قدیمی یزد به ساغند و طبس در فاصله تقریبی 500 متر از کاروانسرای آجری انجیره قرار گرفته و به شماره ثبتی 2449 در لیست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

این کاروانسرای 700 ساله در دوره چیرگی ایلخانان مغول بنا شده است. آن را در راه دیرینه ای ساخته اند که یزد را به نمکزار ساغند و طبس می رساند. بعضی باستان شناسان نشانه هایی را گواه می آورند که نشان از تاریخ کهن تر کاروانسرای سنگی انجیره دارد و می گویند که نه در دوره ایلخانان بلکه در سده چهارم ساخته شده است.

یک سبب دیگر این گمان آن است که اصطخری (جغرافیانویس سده چهارم) در کتابش از این سرا و حوضچه آن نام برده و نوشته است که جایی برای اتراق کاروانیان بوده است؛ هرچند در زمان اصطخری، شکل سازه انجیره کاروانسرایی نبوده است.

کاروانسرای سنگی انجیره سازه ای هشت گوشه (ضلعی) است. با آنکه از سنگ ساخته شده، در جاهایی آجر نیز بکار برده اند. فضای درونی آن اندکی با مهرازی دیگر سازه های کاروانسرایی ایران تفاوت دارد. اصطبل ها در دو سوی سازه هستند و درهای ورودی رو به حیاط کاروانسرا و هشتی سازه باز می گردد. اتاق ها نیز طاقچه دار هستند.